DIL VE DÜZEY. (HUSEYIN DEDE'NIN ESKI YAZILARINDAN

Dili en genel anlamiyla" insanlar arasindaki iletisimi sagliyan bir arac" olarak tanimliyabiliriz. Tabiki insanlar arasindaki iletisim araclarari bir cok cesit ve bicimde olusur. Sozlû diyalog yoluyla,… ama bu yazili olarakta, gorsel olarakta yurutulur (fotograf, resim, sinema)…dolayisiyla tûm bu yollarin ortak bir kistasi vardir,o da dildeki kullanilan dûzeydir. Onemli olan Insanlar arasindaki bu iletisimin hangi dûzeyde surdugudur.
Ozelliklede karsilikli diyalokta kullanilan yazili yada sozlu dildeki duzey dilin terbiyesini belirler, o da tabiki kisinin terbiyesi ve konusma uslubuyle direk alakalidir.Olgun insanlar genelde terbiye kurallarina uygun bir uslupla fikirlerini, duygu ve dusuncelerini ifade ederler. Olgun ve medeni insanlardan beklenende budur. Ama malesef bu olgunluk ve terbiye duzeyi herkeste herzaman olmuyor.
Bazi toplumlarin bireylerinde kufurlu konusma adeta normal bir hal almistir. Gunluk diyalokta bir aliskanlik haline gelmistir. O kufurlu konusmayi ailesinin en yakin ferdiyle dahi yapabiliyor, bazi toplumlarda ise kufurlu konusma kisinin en ayip ve terbiyesiz halidir. O toplumun ferdi, birak ailesinden birine karsi kufurlu konusmayi, onun yaninda dusmanina dahi kufur edemez.Ornegin Saygi deger Seyit Rirza’nin idam edilmeden once soyledigi bilinen sozleri vardir… Dusunun bir insan hic hak etmedigi bir sebepten dolayi asiliyor, artik omrunun son anini yasiyor ve dusmanlari yani basinda onun can cekismesini izliyecekler. Seyit Riza orada ugradigi haksizlik karsisinda, yine aldigi yuce insani terbiye geregi en fazla soyluyebildigi su oluyor. « …ewladi resulun cocuklariyiz…ayiptir…gunahtir… ».Onun icin belkide en buyuk hakaret birine "ayiptir"demesidir. Iste bu kullanilan dil ve terbiye duzeyi ayni zamanda o insanin yuceligini ve duzeyinide gosteriyor.
Internet Sitelerini izledigimizde genelinde soyle bir durumla karsilasabiliyoruz ; insanlar karsi oldugu birinin dusuncelerini elestirirken bas vurdugu yontem; ya o kisi hakkinda dedi kodu duzeyinde dusuk bir seviyede cevaplamak, yada kufurle karsilik vermek oluyor. Dersim Forum’da simdilik boyle bir durumla karsilasmadik,(Murat….rumuzlu bir sahsin yazisi disinda).Hatta yazilarin duzeyi cokta memnun edici bir seviyede izliyor. Katilimcilardan ricam yazilarinda ve girdikleri tartismalarda mumkun oldukca bu seviyenin altina dusmemeleri ve Toplumumuzun konusma ve terbiye kuralari cercevesinde tartismalarini surdurmeleridir. Ama bu insanlar arasinda sohpeti ve gunluk herhangi bir konuda fikir yurutmeyi ve tartismayida kesmemeli. Herkes istedigi konu hakkinda istedigini tabiki soyleme hurriyetine ve rahatligina sahip olmalidir. Sonucta burasi bir tartisma formudur, burada gunluk sohpetlerde yapilacaktir.
Biz kadin-erkek, yasli ve genc insanlarin bir arada oldugu ve birlikte bir birlerini dinliyerek sohpet ettikleri, fikirlerini saklamadan soyledikleri cemaat geleneginden gelen bir toplumuz. Bizim toplumumuzda insanlarin fikirlerine engel olunmaz, kimseye baski ve kaba davranilmaz ama o cemaatin ve o toplumun her ferdide bir birlerine karsi saygida'da kusur etmez. Kimse kiseye yanlis dusundugu icin kufur etmez, onu yok saymaz, hatta konusmanin sonunda yanlis dusunen gider diyerinden ozur diler, goruserek bir birinin gonlunu alir ve barisirlar. Arada bir kin ve nefret kalmasin diye.Gelenegimizin ve cemaatimizin terbiyesi geregi dilimizin duzeyini dusurmeden, terbiyesini bozmadan, karsilikli saygida kusur etmeden, herkese bol sohpetler, hos fikirler dilerim.Huseyin Dedesoy.