Ez Kirmancim ile Ez Kurmancim...

Etnik Parsimony

Mehmet Yýldýz 09. Temmuz 2007 11:07:08:

“Ez Kýrmancu” ile “Ez Kurmancým” arasýnda hiçbir fark yoktur. Bununla Dersim’in Kurmanclarýný kastetmiyorum. Onlar zaten Kýrmanciye’ye dahildirler. Zazaca konuþan Dersimlilerle Þafi Kürtler arasýndaki etnik ve kültürel birliði kastediyorum.
Heval Haydarlar triyosu (Kaytan, Iþýk ve Celasun yoldaþlar) çok önceleri bu gerçekleri tüm açýklýðýyla o deðerli bilimsel çalýþmalarýnda dile getirmiþlerdi. Ha Kýrmanc, ha Kurmanc ne fark eder. Bir harf için sorun çýkaracak kadar hoþgörüden uzak insanlar olamayýz. Etnik ve kültürel çatýþmalarýn uluslararasý düzeyde arttýðý bir dönemde maraza çýkarmak yerine, birlik ruhu taþýmalýyýz. Zaten siz ne kadar “Kýrmanc” derseniz deyin, o lanetli “ý” Þafi Kürtlerin kulaðýna her seferinde “u” olarak gidiyor. Yani Kürt kulaðý kategorik olarak bu “ý”ya kapalýdýr. Tecrübeler bunu gösteriyor.
Bu makalemde Dersim’e Haydarcý bir gözlükle bakmaya çalýþacaðým. Haydarcýlýðýn lehine çok saðlam olduðuna inandýðým argümanlar öne sürmek istiyorum. Bunu yaparken Türk proletaryasý için harcadýðým gençlik yýllarýmýn tecrübelerini esas alacaðým.
“Kýrmanc” “Kurmanc” tartýþmalarýný 1980 öncesi baþçeliþki tartýþmalarýna benzetiyorum. O zamanlar 50’nin üzerinde radikal sol grup vardý ve kimse devrim ve sosyalizm aþkýna birleþmek suretiyle bu gruplarýn sayýsýný bir ölçüde azaltmayý düþünmüyordu. Problem olarak görülen þeylerin baþýnda ise “devrimin baþçeliþkisi” konusunda söylenenler geliyordu.
Halbuki bu gruplar tamamen ayný þeylerle meþgul oluyorlardý. Yöneticiler birbirlerinden hoþlanmadýklarý için, yahut keyiflerini bozmamak için ayrý kalmaya bahane uyduruyorlardý.
Ayrý kalmak devrime hiçbir yarar saðlamadý. Örgüt yöneticileri Çankaya’ya gitmek yerine Mamak, Davutpaþa ve Metris’e gittiler. Tekme tokat dövüldüler. Falakaya yatýrýldýlar. Çýrýl çýplak soyuldular. Vucutlarýna elektirik verildi. Testisleri buruldu. Askýya alýndýlar. Dokuzu-onu yan yana iki dakika içinde ayný tuvaleti kullanmaya zorlandýlar. Tiryakilere aylarca sigaralarý verilmedi. Polis hücrelerinde bitlendiler. Çoðunluðu iþkence sýrasýnda “tamam, tamam…” dedi.
Bu zor günlerde kimsenin baþçeliþki konusundaki farklýlýklarý düþünecek hali yoktu. Gruplara özgü o gereksiz sloganlarý yýllarca cezaevlerinde hiç duymadýk. Örneðin Metris cezaevinde yýllarca üç slogan bütün devrimci ihtiyaçlara cevap verebildi. Geniþ bir devrimci konsensüsün ürünü olarak kabul edilen söz konusu sloganlar þunlardý: a) Kahrolsun faþizm, b)Ýnsanlýk onuru iþkenceyi yenecek, c) Ýþkencecilerden hesap soracaðýz.
Kendi kendime “vay anasýna! Demek ki devrimci þiarlarýn haykýrýlmasýnda bu denli bir sadelik mümkünmüþ!” dediðim çok olmuþtu.
Meydanlarda devrimci kontrol kimin hangi sloganý attýðýnýn saptanmasý süretiyle yapýlýyordu. Cezaevlerinde ise devrimcilerin tutarlýlýklarý aktif olarak slogan mücadelesine katýlýp katýlmadýklarýyla ölçülüyordu. Slogan atmaktan býkanlara iyi gözle bakýlmýyordu. Ileri kadrolar veya yöneticiler volta atarken kendi aralarýnda “vatandaþdaki burjuva eðilimler çok açýk. Bir daha buralara gelmez” diyorlardý.
Öte yandan her slogan bir vukuata iþaret ediyordu. Devrimciler sebebsiz yere slogan atmýyorlardý. Koridordan gelen tek kiþilik cýlýz bir slogan bir devrimcinin mahkemeye giderken veya gelirken dövüldüðünü gösterirdi. Koridordan birden fazla sesin gelmesi a) yeni bir grup geldi, b) koðuþ deðiþikliði yapýlýyor, c) ziyarete giderken devrimciler dayak yiyor gibi olasýlýklarý akla getiriyordu. Bir vukuata iþaret etmeyen bireysel veya toplu slogan atmalar anlamsýz bulunuyor ve slogancýlar anýnda protesto ediliyordu.
Sonuç olarak, politik mücadelede kullanýlan bütün kavramlar sade ve fonksiyonel olmalýdýrlar. Prensip olarak azý tercih etmeliyiz. Çok fazla gürültü çýkarmamalýyýz. Bir sloganla veya isimle idare edilebilecek yerde ikincisini talep etmemeli veya kullanmamalýyýz.
Kýrmanciye adýna dilimiz olan Zazaca’nýn ve halkýmýzýn diðer bir adý olan (bana göre uluslararasý düzeyde tanýnan tek adý olan) Zaza’nýn inkar edilmesini kimliðimize yönelik çok düþmanca bir saldýrý olarak görüyordum. Þafi Kürtler’den çok farklý bir etnik-kültürel kimliðimizin olduðuna inanýyordum. “Bu gerçeði en iyi biçimde dile getirmemiz gerekiyor. Yoksa Þafi Kürtlere dahil edilmiþ olmaya karþý ciddi bir mücadele veremeyiz.” diye düþünüyordum. Kültürümüzde Muhammet ve Ali’den yana deðiþiklik yapýlmasýný önerdim ama bunun Zaza, Zazaca veya Zaza ulus devlet kuruculuðuyla doðrudan bir iliþkisinin olmadýðýna inanýyordum. “Benim bütün Derdim Kýrmanciye ile Þafi Kürtler arasýnda hiçbir etnik ve kültürel baðýn olmadýðý gerçeðinin en doðru kavramlarla en net biçimde dile getirilmesidir” diyordum. Yanýlmýþým. Elime Haydarcý lüpü alýnca tüm gerçekleri iççamaþýrsýz bir biçimde gördüm.
Baðýmsýz gibi gözüken Dersimlilerin büyük çoðunluðunun Haydarcý olduðunu fark edince “Nero ma bana ne olmuþ! Kot ke bariyo uskade býwýþiyo! Ben de Haydarcý olam gitsin” dedim. Ýyi de ettim. Haydarcý lüple bakýnca benim tüm eski yazýlarým “much ado about nothing” olarak gözüküyor. Hepimize hayýrlý olsun.
Son bir öneri: Tüm Dersim derneklerinin yönetim kurullarýnda birer Kürt þýhýna yer verilsin. Bu iþ seramonisiz olmaz. “Gonul gel seninle muhabet edelim” milli marþýmýz olsun. Kürt þýhlarýnýn bu marþa gerçekten katýlýp katýlmadýklarýna yine de yakýndan bir bakýlsýn. Bir kurban kesilsin ve eti hemen þýha yedirilsin. Eti yuttuktan sonra þýha “aðzýnýzý açar mýsýnýz?” þeklinde istirham edilsin. Modern giyimli kadýnlar þýhlara "hoþ geldiniz" diyerek ellerini uzatsýnlar. Sonra þýh portakal suyunu, bizimkiler rakýlarýný yudumlarken Tom Jones’tan "move closer", “ she is a lady”, “try a little tenderness” ve “help me make it through the night” adlý parçalar çalýnsýn. Yani güzel bir gece olsun.
Mehmet Yýldýz

Cevaplar:
Ez Kurmancim'la Ez Kurdim ...Niye ayni Olsun. Hüseyin DEDESOY 09.7.2007 14:12 (4)
Ce: Ez Kurmancim'la Ez Kurdim ...Niye ayni Olsun. Roji Dewij 09.7.2007 17:35 (1)
Ce: Ez Kurmancim'la Ez Kurdim ...Niye ayni Olsun. H.D 09.7.2007 18:26 (0)
Ce: Ez Kurmancim'la Ez Kurdim ...Niye ayni Olsun. haydari 09.7.2007 16:31 (1)
Ce: Ez Kurmancim'la Ez Kurdim ...Niye ayni Olsun. A.Püsküllüoglu 09.7.2007 18:49 (0)